10 aandachtspunten

Auteur: Bakbekwaam/Eveline Janse (Everlution)

Bij veilig en gezond werken in een bakkerij of op de broodafdeling van een supermarkt, denk je wellicht in eerste instantie aan machines, meelstof, lichamelijke belasting… Maar er zijn nog meer veiligheids- en gezondheidsrisico’s. Bakbekwaam – platform voor werkgevers, leidinggevenden en medewerkers in de bakkerijsector – publiceerde eerder 10 aandachtspunten rondom de vraag hoe winkelpersoneel veilig en gezond kan werken.

1. Tillen en reiken
Het gaat misschien niet om enorm veel gewicht, maar medewerkers van een bakkerszaak of broodafdeling reiken en tillen heel wat af, vaak ‘ver van het lichaam af’.  Hierdoor kunnen rug-, arm- en nekklachten ontstaan. Bij regelmatig reiken, kunnen afstanden van 45-60 cm al problemen veroorzaken. Met een slimme inrichting van bijvoorbeeld gebaksvitrines in een winkel wordt voorkomen dat medewerkers gebak ‘ver van zich af’ moeten optillen. Bekijk de inrichting van de winkel of afdeling dan ook kritisch en kijk waar ruimte is voor verbetering. Voor het bevoorraden worden meestal karren gebruikt. Zorg dat die overal kunnen komen, zodat medewerkers niet alsnog veel moeten tillen.

2. Langdurig staan/lopen 
In de winkel of op een brood- en bakkerij-afdeling staan medewerkers vaak lange tijd. Dat zorgt voor een flinke belasting van onder andere de rug. Op rustige momenten en tijdens pauzes is het goed om het lichaam te ontlasten en te gaan zitten. Zorg als werkgever/leidinggevende dat die mogelijkheid in de winkel aanwezig is. Er zijn ook werkzaamheden die zittend kunnen worden uitgevoerd. Maak gebruik van deze momenten en probeer dit soort werkzaamheden af te wisselen met staand werk. 

3. Tocht 
Deuren die open en dicht gaan, kunnen voor zeer oncomfortabele luchtstromen zorgen. Het openen van de winkeldeuren is uiteraard niet te voorkomen (zeker niet in een supermarkt), maar tocht en kou kun je wel zoveel mogelijk proberen tegen te gaan. Zorg dat deuren richting andere ruimten gesloten blijven, zodat er geen trek ontstaat. Door middel van automatisch sluitende deuren (deurdrammer, elektrische schuifdeuren) komt er niet meer kou binnen dan nodig. Plaats indien er ruimte is eventueel een tochtdeur. Als dat niet mogelijk is, kan een verwarmingsgordijn bij de deur wellicht uitkomst bieden, zeker in de winter. De opstelling van de winkelbalie heeft ook veel invloed op hoe luchtstromen bij medewerkers komen. Met een rookpen (of bijvoorbeeld een wierookstaafje) kun je gemakkelijk zien welke luchtstromen er zijn, zodat er gericht naar oplossingen kan worden gekeken. 

4. Stress 
Stress is op alle werkplekken een risico. Dat hoeft niet altijd (alleen) te maken te hebben met de ervaren druk op het werk, maar kan ook ontstaan door grote emotionele druk in de thuissituatie. Denk aan relatieproblemen, mantelzorg, een overlijden of financiële problemen. Het is belangrijk om hier aandacht voor te hebben en actie te ondernemen. Vanuit het Sociaal Fonds Bakkersbedrijf is een gratis intake beschikbaar om te praten over problemen. Op www.veiligengezond.nl/gezond-werken vind je informatie en een checklist. 

5. Agressie en geweld 
Een overval is een zwaar misdrijf dat diepe sporen achterlaat bij betrokken medewerkers. Maak de winkel daarom zo onaantrekkelijk mogelijk voor overvallers. Zorg dat er zicht is op de winkel en stel eventueel camerabewaking in. Het Centrum voor criminaliteitspreventie heeft een goede gratis onlinetraining ‘Laat je niet overvallen’ beschikbaar.

6. Snijden 
De broodsnijmachine in de winkel is voorzien van verschillende veiligheidsvoorzieningen. Onder andere preventief onderhoud en droog onderhoud vallen onder deze veiligheidsvoorzieningen. Controleer regelmatig of de afschermingen goed geplaatst zijn en de noodknoppen werken. Zorg dat iedereen goed weet hoe brood veilig wordt gesneden en wees vooral beducht op afleiding. Ongelukken met machines gebeuren vaak op het moment dat iemand wordt afgeleid en daardoor net niet goed kijkt wat hij of zij doet. Het is belangrijk dat medewerkers zich daarvan bewust zijn. 

7. Elektrische installatie 
Elektriciteit heeft overal altijd aandacht nodig. De stopcontacten en kabels van apparatuur moeten in goede staat en geaard zijn. Maak geen gebruik van verlengsnoeren en verdeeldozen. Kies op plekken waar water wordt gebruikt voor het schoonmaken voor stopcontacten die spatwater- dicht zijn uitgevoerd.

8. Nooduitgangen 
In het geval van nood is het belangrijk dat zowel winkelmedewerkers als klanten weg kunnen komen. Daarvoor zijn minimaal twee uitgangen nodig die het liefst zoveel mogelijk uit elkaar liggen en duidelijk zijn gemarkeerd. De nooduitgangen moeten zonder sleutel kunnen worden geopend. Check regelmatig of de vluchtroutes niet geblokkeerd worden. Let er ook specifiek op dat looproutes in zelfbedieningswinkels de vluchtroutes niet blokkeren. Voor het geval dat er brand uitbreekt, moeten er voldoende brandblussers aanwezig zijn, die gemakkelijk gepakt kunnen worden. 

9. Verlichting 
Verlichting is uiteraard van belang voor het lezen van opschriften en etiketten. Maar goede verlichting helpt ook voor overzicht. Dit is van belang met het oog op klantgerichtheid en criminaliteitspreventie. 

10. Alleen werken 
In supermarkten is dit wat minder aan de orde, maar in kleinere winkels wordt met name ’s middags nog weleens alleen gewerkt. Dit heeft effect op het gevoel van veiligheid van medewerkers. Wie alleen werkt, kan bij gevaar of een ongeval niet vanzelfsprekend terugvallen op collega’s. Zorg dat de werknemer zich snel en gemakkelijk kan beschermen tegen indringers, bijvoorbeeld door de toegang te blokkeren. En zorg dat de werknemer in geval van nood duidelijk hoorbaar alarm kan slaan, bijvoorbeeld via een buurtnoodknop. Let op: jongeren onder de 18 jaar mogen nooit alleen werken. 

En natuurlijk….
…is het los van deze 10 tips essentieel om in de bakkerij of op de broodafdeling van een supermarkt te werken in een hygiënische omgeving. Goed schoeisel, droge vloer, schone kleding en aandacht bij elke handeling zijn ook van belang. Mocht je werken met ovens: let dan op de stroom, werk met ovenhandschoenen en kijk naar de afzetruimte.

Dit artikel is een bewerking van een artikel dat eerder  in Bakkerswereld heeft gestaan.