Meermalige verpakkingen steeds normaler

In 2022 werd in totaal 88% van alle verpakkingen gerecycled en hergebruikt. In 2021 was dit 80%. Dit blijkt uit het jaarlijks Publieksverslag ‘Op weg naar fossielvrij en circulair verpakken’ van het Afvalfonds Verpakkingen.

Meermalige verpakkingen

Nederland behaalt mooie resultaten en laat hiermee zien serieus om te gaan met verpakkingen. Niet alleen met recycling van verpakkingen, ook worden steeds vaker meermalige verpakkingen gebruikt. Er zijn al veel bedrijfsmatige, meermalige verpakkingen in een gesloten systeem in gebruik, zoals pallets, transportkratten en biervaten. En dat werkt dus goed. Het totaalgewicht aan meermalige verpakkingen is inmiddels ongeveer gelijk is aan het totaalgewicht van eenmalige verpakkingen in Nederland.

Dit laat ook zien dat uniformering en standaardisering van systemen bepalend is voor succes. Het Afvalfonds vervult daarbij een regierol en wil meermalige verpakkingen voor alle Nederlanders mogelijk te maken. Hiervoor is een landelijke, collectieve infrastructuur nodig. Lokale initiatieven zijn mooi, maar te versnipperd om een landelijke, efficiënte oplossing te bieden. Daarom focust het Afvalfonds op uniforme en gemakkelijke hergebruiksystemen voor verpakkingen, inclusief logistiek en reiniging.

Gemak consument

“Nederland staat met recycling op de tweede plaats in Europa. Elk jaar komt ons doel om in 2050 volledig fossielvrij en circulair te verpakken een stap dichterbij, zoals we hebben vastgelegd in De Plastic Wijzer. In 2030 moet 100% van alle verpakkingen recyclebaar zijn. Goede samenwerking in de afvalketen is belangrijk maar om ons doel te halen is meer nodig. Zoals vereenvoudiging van regels voor afvalscheiding. Het optimaal verwerken en recyclen van verpakkingen lukt alleen als deze na gebruik in de juiste afvalstroom terechtkomen. Gemak voor de consument moet daarom bij alles het uitgangspunt zijn. Niet alleen met een landelijke harmonisering van inzamelsystemen, ook om van meermalige verpakkingen en statiegeld een succes te maken moeten we het de consument makkelijk maken”, stelt algemeen directeur Hester Klein Lankhorst. 

Recycling plastic verpakkingen

Het verslag laat zien dat alle wettelijke doelstellingen voor recycling en hergebruik worden behaald, maar dat nog flinke stappen nodig zijn om de kringloop voor plastic verpakkingen door middel van recycling verder te sluiten. Dit recyclingpercentage kwam in 2022 uit op 46% tegen 49% in 2021. Dit is grotendeels te verklaren vanwege de coronamaatregelen in 2020 en 2021. Door de sluiting van horeca, kantoren en scholen e.d. werd toen door huishoudens meer verpakkingsafval aangeboden. In 2022 is weer meer buitenshuis geconsumeerd, waardoor de recycling van plastic verpakkingen daalde.

Klein Lankhorst: “Om te zorgen dat nog meer plastic verpakkingsafval goed wordt gerecycled tot grondstof voor nieuwe producten en verpakkingen, wordt hard gewerkt aan drie noodzakelijke verbeteringen. Dat zijn meer innovatie en betere technieken in sortering en recycling, het ontwikkelen en toepassen van beter recyclebare verpakkingen en betere, consumentvriendelijke inzamelsystemen. En natuurlijk moeten verpakkingen waar mogelijk gewoon worden weggelaten of meermalig zijn. Dit zijn allemaal acties om de doelen van De Plastic Wijzer te behalen.”

Statiegeld op flessen 

Nederland kent al sinds jaar en dag een succesvol statiegeldsysteem voor grote plastic flessen voor water en frisdrank. Op 1 juli 2021 zijn aan dit systeem de kleine plastic flessen toegevoegd. Dit heeft ook snel een positief effect op zwerfafval. In 2022 nam het aantal kleine flessen in het zwerfafval af met 51% ten opzichte van 2020 (bron: ministerie van I&W). 

In 2022 werd 68% van alle plastic drankflessen (kleine én grote plastic flessen, met én zonder statiegeld) ingezameld. Hiermee is de wettelijke doelstelling van 90% nog niet behaald. Klein Lankhorst: “Echt tevreden zijn we dus niet. Toch verdient de consument hier een compliment, omdat die in korte tijd een flinke gedragsverandering heeft laten zien. Van alle Nederlanders is 91% bekend met de 15 cent statiegeld op kleine plastic flessen. Dat is mooi, maar moet beter. We weten dat gedragsverandering tijd kost. Extra communicatie, het voortdurend herhalen van de boodschap én het uitbreiden van innamepunten moeten het inlevergedrag verder positief beïnvloeden.”

Inzameling verhogen

In 2023 is daarom fors verder geïnvesteerd in meer landelijke communicatie en promotie, het verder verhogen van het aantal innamepunten en het verbeteren van de inleverpunten en innameapparaten. Hierbij wordt met zoveel mogelijk partners samengewerkt, niet alleen met supermarkten, tankstations en sportverenigingen maar ook met de NS, luchthavens, scholen, attractieparken en evenementen. Op 1 april 2023 is het statiegeldsysteem verder uitgebreid met blikjes, waardoor nog meer waardevolle grondstoffen behouden blijven en zwerfafval wordt tegengegaan.