Marktaandeel

Bureau van der Weerd verricht ruimtelijk marktonderzoek uitsluitend voor supermarktlocaties. Het bureau is opgericht door ‘supermarktgeograaf’ Jeroen van der Weerd (1978) en verricht jaarlijks tientallen marktanalyses voor supermarktondernemers, formules, gemeenten en vastgoedpartijen.

Door: Jeroen van der Weerd, Bureau van der Weerd

De marktanalyses variëren van vestigingsplaatsonderzoek (onderbouwde omzet-ramingen) en distributie-planologisch-onderzoek tot specifieke marktanalyses voor omzetoptimalisatie en verbetering van de locatiekwaliteit. Bureau van der Weerd is landelijk actief en onderscheidt zich met een ‘data gedreven’ aanpak. Alle adviezen zijn gebaseerd op harde data, die deels zelf worden verzameld. Jeroen van der Weerd is initiatiefnemer van het kennisplatform Supermarkt & Ruimte. Dit platform organiseert jaarlijks diverse bijeenkomsten, waaronder het Supermarktvastgoedcongres met de jaarlijkse uitverkiezing van “Mooiste nieuwe supermarkt van Nederland”. Verder verricht Supermarkt & Ruimte onderzoek, waaronder de halfjaarlijkse monitor “Online supermarktomzet op waarde geschat”.

De supermarktsector staat garant voor dynamiek. Dat was al zo voor de uitbraak van COVID-19, dat werd bevestigd in het unieke jaar 2020 en ook in het post-coronatijdperk zal de sector zich blijven onderscheiden door constante verandering. De belangrijkste aanjager van deze dynamiek is de extreem hoge concurrentiedruk. Het Nederlandse supermarktlandschap wordt gedomineerd door diverse formules die landelijk actief zijn (Albert Heijn, Jumbo, Plus, Coop, Spar, Lidl en Aldi), aangevuld met verschillende regioformules (Hoogvliet, Jan Linders, Dirk, DekaMarkt, Deen, Vomar, Poiesz en Boon’s Markt), waarvan een aantal landelijke expansie nastreven. 

De hoge concurrentiedruk zorgt ervoor dat om iedere beschikbare m² fel wordt gevochten. Voorwaarde is wel dat de locatie van voldoende kwaliteit is. Maar zodra er een goede locatie in de markt wordt aangeboden, is er veel animo vanuit de formules. Voor de beste locaties worden nog altijd forse ‘entry fees’ geboden. Voor projectontwikkelaars zijn supermarkten dan ook aantrekkelijke huurders en vaak belangrijk voor de haalbaarheid van een ontwikkeling.

Typerend voor de hoge concurrentiedruk is de grote innovatiedrift in de sector. De afgelopen vijf jaar heeft de supermarktsector op diverse fronten een ongekende vernieuwing doorgemaakt. Denk aan de sterke opmars van online boodschappen doen, maar ook vernieuwingen in de fysieke supermarkt zoals zelfscanners en digital pricing. 

Nog belangrijker dan technologische vernieuwingen zijn veranderingen in consumentengedrag. De afgelopen jaren is de consument steeds veeleisender geworden wat betreft vers, gezond, gemak en efficiency. 

Trends en ontwikkelingen komen het beste tot uitdrukking in de marktaandelen van de individuele formules. Inmiddels zijn de marktaandelen van 2020 bekend. Albert Heijn is als marktleider gegroeid in marktaandeel. Dat geldt in relatief nog sterkere mate voor Jumbo, Plus en Coop. Ook Jan Linders wist als enige regioformule autonome groei te realiseren. Opvallend is dat het hier allemaal full service formules betreft. Juist deze formules deden het in 2020 bovengemiddeld goed. Consumenten bezochten bij voorkeur een full service formule omdat hier het assortiment voldoende groot is om in één supermarktbezoek alle aankopen te kunnen doen. Juist secundaire supermarkten zoals discounters, maar ook Dirk en Hoogvliet, hadden hier last van en zagen dat terug in een krimp van het marktaandeel. 

Marktaandeel WVO

Dit lijstje is tot stand gekomen dankzij een onderzoek van Supermarkt & Ruimte, door Jeroen van der Weerd. 

Elke supermarktformule heeft een verschillend aantal filialen en een verschillende hoeveelheid winkeloppervlak. Per m2 winkeloppervlak is een marktaandeel te berekenen. Wijkt dit marktaandeel af van het marktaandeel op basis van de omzet per formule? 

Het kennisplatform Supermarkt & Ruimte heeft onderzoek gedaan naar het marktaandeel van verschillende supermarktformules per m2 winkeloppervlak. De verschillen met de marktaandelen op omzet zijn bij sommige formules groot. De top-5 ranking voor het marktaandeel per m2 winkeloppervlak blijft echter nagenoeg hetzelfde. Albert Heijn staat ook hier bovenaan met het hoogste marktaandeel: 28,1%.

Marktaandeel omzet

Dit lijstje is tot stand gekomen door middel van data van Nielsen en komt uit FoodPersonality.

FoodPersonality: ‘Het jaar 2020 was een zeer turbulent jaar voor de supermarktbranche. De omzet bereikte in 2020 (inclusief week 53) met € 44,7 miljard een recordhoogte. Dit betekende een groei van 11,2% versus 2019, daar waar de gemiddelde groei van de afgelopen drie jaar 3,5% bedroeg. In euro’s bedroeg de groei € 4,5 miljard ten opzichte van 2019.’

Online boodschappen doen, bleek in 2020 een onmisbare schakel voor zowel retailers als consumenten. De sterke groei van online verkopen droeg voor circa 20% bij aan de totale supermarkt groei van de eerder genoemde € 4,5 miljard.

Veel van de extra groei, zowel in de winkels als online, laat zich verklaren vanuit de overheidsmaatregelen in het kader van COVID-19. Deze maatregelen deden de supermarktomzet al met ca. 6,2% stijgen. Thuiswerken en horecasluitingen tijdens de diverse lockdowns zorgden onder meer voor lege schappen aan het begin van de eerste lockdown en de hoogste weekomzet ooit in week 51. Die omzet bedroeg €1,02 miljard, dat is 13,3% hoger dan de omzet in dezelfde week het voorgaande jaar (2019). Naast meer omzet uit etenswaren, is er ook meer vraag naar tabaksartikelen, cadeaukaarten en (kras)loten.