Op de Graasboerderij van familie Deinum lopen 80 biologisch-dynamische koeien. Ondanks de lagere melkproductie van hun koeien (60% ten opzichte van gangbare melkkoeien) en de strikte keurmerk-regelgeving waaraan ze moeten voldoen, is hun verdienmodel meer dan rendabel. De jongste dochter van het boerengezin vertelt hoe hun bedrijf functioneert en rendeert.
Door: Dominique Vrouwenvelder, Foodlog
Foto’s: De Graasboerderij
Welmoed Deinum (25) is een jonge Friese boerin. Samen met haar ouders runt ze een biologisch-dynamische melkveehouderij met 80 koeien. “Wat ons bedrijf speciaal maakt is dat wij onze koeien helemaal geen granen – zoals maïs en krachtvoer – voeren. We hebben namelijk vast kunnen stellen dat granen voor ontstekingen kunnen zorgen. Sinds we gestopt zijn met het voeren van granen zijn onze koeien veel gezonder geworden. Dat is niet alleen goed voor de koeien, het levert onszelf ook veel meer werkplezier op.”
De koeien van de Graasboerderij staan zo veel mogelijk buiten in de wei waar ze vers gras kunnen eten. In de winter worden ze bijgevoerd met kuilgras, geconserveerd gras wat ook van eigen land komt.
Vernieuwend ouderwets
Een andere reden om geen maïs en ander krachtvoer bij te voeren, is dat de productie van zulk voer veel energie kost. “Krachtvoer moet vaak van ver weg komen, daarom vraagt het veel transport. Bovendien kunnen we veel beter humane voeding telen op de gronden waar we nu granen telen voor bijvoorbeeld koeienvoer. We kunnen beter zelf wat meer groente of brood eten in plaats van de inefficiënte route naar dierlijke eiwitten die we nu volgen.”
“Eigenlijk is het heel simpel. Mensen noemen ons bedrijf wel vernieuwend, maar eigenlijk boeren wij net als mijn overgrootvader vroeger deed. Dichtbij de natuur en werken met de middelen die je in de buurt hebt. Niet alles van ver, maar gewoon het spul wat van dichtbij komt.”
Lage melkopbrengst
“Onze koeien geven ongeveer 5.500 liter melk per koe per jaar. Dat is minder dan op een gangbare melkveehouderij – daar geven de koeien 8.500 à 9.000 liter melk per koe per jaar.” Toch is dat geen probleem voor het verdienmodel van de Graasboerderij: “We besparen veel op dierenartskosten doordat we onze koeien goed gezond kunnen houden. Bovendien is onze kostprijs erg laag, omdat we nagenoeg al het voer voor onze koeien van eigen land halen. Ik denk zelfs dat we financieel beter uitkomen dan een gangbare melkveehouderij, omdat we een biologisch-dynamische melkprijs krijgen voor ons product.”
Een deel van de melkopbrengst wordt op eigen erf verwerkt. “We maken zelf rauwmelkse yoghurt, kefir en kaas. Het grootste deel (ongeveer 90%) gaat naar Rouveen, een kaasspecialiteitenfabriek. Zij maken voor ons onder andere kaas met een Demeter-keurmerk en USDA-gecertificeerde kaas.” Die laatste is antibiotica-vrij-gecertificeerde kaas, die vooral in Amerika populair is.
Antibioticavrij
Om te voldoen aan de eisen van USDA (United States Department of Agriculture)
mag de melk van een koe die antibiotica heeft ontvangen niet meer gebruikt worden. “Als een koe op ons erf ziek is, gebruiken we wel antibiotica. We mogen een koe tenslotte niet laten lijden en dat willen we ook absoluut niet. Helaas betekent het toedienen van antibiotica wel dat de koe vervolgens van ons bedrijf af moet.” Deinum ziet dat niet als een risico: “Wanneer je overgaat naar een antibiotica-vrije bedrijfsvoering ontdek je de ‘zwakke’ koeien en kan het gebeuren dat je antibiotica nodig hebt. Op een gegeven moment treedt de evolutie in werking: de zwakkere koeien verdwijnen van je boerderij. Uiteindelijk hou je alleen sterke koeien over. Zij krijgen weer sterk nageslacht en zo wordt je hele vee-
stapel gezonder.”
Missie
Deinum ziet een positieve toekomst. “We zien dat onze bedrijfsvoering heel goed werkt. Natuurlijk hebben we als boer verschillende onzekerheden. Zo zijn we elke dag afhankelijk van het weer en het klimaat. Wij zijn – meer dan anderen – afhankelijk van wat er om ons heen groeit. Extreme weersomstandigheden stellen ons voor uitdagingen.”
Ze heeft een missie. “We hebben een voorbeeldfunctie voor onze boerencollega’s. Het zou mooi zijn als zij ook een stap maken richting kringlooplandbouw.”
De melk van de Deinums wordt verkaasd door Bastiaansen Bio voor coöperatie Rouveen. Van de productie gaat op dit moment al ruim meer dan de helft naar de VS, waar antibioticavrij geproduceerde zuivel goed verkoopt.
Landbouw zonder chemie
Welmoed Deinum spreekt op het door Foodlog georganiseerde congres Landbouw zonder Chemie – Hoe dan? op 27 februari as. Ze vertelt over hoe zij zich inzet voor minder chemie. En hoe zij – samen met Bastiaansen Bio en Rouveen – daarmee waarde toevoegt aan melk, yoghurt en kaas. Hoe verbind je de supermarkt aan die keten om nog meer impact te kunnen maken? Daarover – en meer – gaat het congres. Supermarkt.team-lezers krijgen €50 korting op hun toegangskaart. Kijk op: www.landbouwzonderchemiehoedan.nl
