Column: Jeroen van der Weerd, Bureau van der Weerd
Voor diverse formules en franchise-ondernemers verricht ik vestigingsplaatsonderzoek. Deze analyses vormen een belangrijke onderlegger voor investeringsbeslissingen zoals nieuwvestiging, relocatie, uitbreiding of een combinatie daarvan. Als supermarktgeograaf bezoek ik daarom normaal gesproken wekelijks gemiddeld 20 tot 25 supermarkten. Maar normaal is al een tijdje niet meer normaal. Toen ik net voor de coronacrisis alle supermarkten in Barneveld bezocht, wist ik niet wat ik zag. Het was de eerste dag van de ‘hamsterperiode’ en in de supermarkten stonden de klanten tot halverwege de winkel in de rij met overvolle karren. De inmiddels befaamde 1,5 meter afstand was toen nog niet geïntroduceerd en toiletpapier bleek in die dagen het meest verkochte product.
Nu, zo’n dikke acht weken later is er een ‘nieuw normaal’, zo lijkt het. Consumenten durven weer meer hun huis uit, supermarkten raken meer gewend aan de 1,5 meter en de schappen zijn goedgevuld. Het is indrukwekkend om te zien hoe supermarktondernemers en hun medewerkers zich hebben ingespannen om, binnen de richtlijnen, boodschappen doen zo veilig en aangenaam mogelijk te maken voor hun klanten. Toch is mijn indruk dat de afgelopen weken grote impact hebben gehad op koopgedrag.
Consumenten doen waarschijnlijk minder vaak boodschappen en besteden per keer aanzienlijk meer. Supermarkten vangen nu een deel van de horecaomzet, maar dat is een tijdelijk effect. Als meer structureel effect verwacht ik een toename van het online boodschappen doen. Natuurlijk zijn mensen blij als ze straks weer ‘gewoon’ naar de supermarkt kunnen. Maar veel mensen zullen het internet definitief hebben ontdekt als nieuwe manier van boodschappen doen. Ze zullen dit ook na de lockdown online blijven doen.
Voor de supermarkten is de grootste uitdaging om op te schalen in hun capaciteit van thuisbezorging. Behalve supermarktgeograaf ben ik ook initiatiefnemer van het kennisplatform Supermarkt en Ruimte. Elk half jaar doen wij vanuit dit platform onderzoek naar de ontwikkeling van online supermarktbestedingen. De april-meting is wat dat betreft in deze tijd een uniek onderzoek: is er daadwerkelijk sprake van een ‘corona-effect’ op online boodschappen doen?
Hoe dan ook, de afgelopen weken bleek maar weer eens te meer dat de supermarkt een belangrijke schakel is in ons dagelijks leven. De sociale functie van de supermarkt wordt nog wel eens onderschat, maar ik denk dat deze functie zich de komende weken duidelijker dan ooit manifesteert als we stapje voor stapje weer uit de lockdown komen en mensen elkaar weer kunnen ontmoeten in de supermarkt.
