Foodvalley is enthousiast over de groeiende schapruimte in de supermarkt voor plantaardige variaties op vlees en zuivel. Jeroen Willemsen en Judith van der Horst-Graat van Foodvalley leggen uit waarom. En, zo vinden zij: voor een omslag naar een groener en gezonder eetpatroon zijn supermarktmedewerkers ontzettend belangrijk.
Foodvalley NL in het kort
Foodvalley NL werkt vanuit Wageningen Campus aan de transitie – ofwel: structurele verandering – van het duurzame voedselsysteem, wereldwijd. Een voedselsysteem dat beter is voor het milieu en de dieren en gezonder is voor de mens. In de toekomst moet iedereen betaalbaar, gezond en lekker kunnen eten. Innovaties zijn daarvoor onmisbaar – groene innovaties worden door Foodvalley dan ook gestimuleerd. De organisatie richt zich daarbij ook op het bedrijfsleven; van beginnende ondernemers tot grote ketens.
Judith van der Horst-Graat leidt
de innovaties binnen het thema Voeding & Gezondheid. Zij probeert onder meer groente en fruit prominent in het schap van supermarkten te krijgen.
Jeroen Willemsen werkt bij Foodvalley NL als innovatieleider op het thema Eiwittransitie. Hij helpt bijvoorbeeld bedrijven die veelbelovende plantaardige producten maken zich commercieel ‘verder te ontwikkelen’.
Waarom is het zo belangrijk dat we meer plantaardige producten eten?
Jeroen Willemsen: “We eten veel meer vlees en zuivel dan vroeger. Té veel. Het kost veel landbouwgrond om dieren te voeden zodat ze vlees, melk of eieren geven. Ik vergelijk het met gloeilampen die jaren geleden al werden verboden, omdat ze maar vijftien procent van de energie die ze verbruikten omzetten in licht. Dat is met vlees en zuivel precies zo. Van de honderd procent van het voer dat een dier eet, krijgen we maar vijftien procent terug op ons bord of in het glas. Als we niet minderen, hebben we over twintig jaar een extra planeet nodig. Die is er natuurlijk niet, dus we móeten nadenken over alternatieven.”
Judith van der Horst-Graat: “Ook voor onze eigen gezondheid is het belangrijk om vaker te kiezen voor groente en fruit. We hebben tijdens de coronapandemie gezien dat mensen met overgewicht een groot risico lopen om ernstig ziek te worden. De helft van de Nederlanders heeft nu al overgewicht, een groot aantal heeft obesitas: zij zijn zo zwaar dat ze bijvoorbeeld last krijgen van hun gewrichten en niet meer zonder pijn kunnen lopen. Overgewicht kan ook leiden tot suikerziekte en hart- en vaatziekten. Als we vaker kiezen voor groente, is dat goed voor ons gewicht en voor onze gezondheid.”
Veel mensen willen gezond zijn én bijdragen aan een beter milieu. Waarom is het dan tóch zo moeilijk om voor gezonde producten te kiezen?
Judith: “Onze hersenen werken nog op dezelfde manier als in de tijd dat we niet altijd genoeg voedsel konden krijgen. Suiker en vet geven ons energie. Die hadden we vroeger nodig om warm te blijven of weg te rennen voor een wild dier. Onze hersenen vertellen ons nog altijd dat we die ingrediënten voorál moeten innemen. Het is heel lastig om
daar ‘nee’ tegen te zeggen, zeker als
je tijdens het boodschappen doen
trek hebt.
Daarnaast zijn we opgevoed met het idee dat zuivel en vlees gezond zijn. Dat klopt deels, maar niet als we er teveel van consumeren. Bovendien eten we bijna allemaal te weinig groente. Veel mensen vinden het lastig om daar lekkere gerechten mee te maken; ze zijn het vaak niet gewend. Vanuit Foodvalley helpen we bedrijven bij het ontwikkelen van plantaardige producten die lekker, makkelijk, betaalbaar en goed verkrijgbaar zijn. Ik overleg vervolgens met supermarkten hoe ze die zo producten zo kunnen aanbieden dat ze de klant ‘verleiden’. Zodat het voor mensen makkelijker wordt om meer groente en fruit te eten.”
Jeroen: “Zoals Judith zegt: veel mensen vinden het moeilijk om nieuwe plantaardige of gezonde gerechten te bedenken. Daarom ontwikkelen onze Foodvalley-leden innovatieve producten en concepten die klanten herkennen en waarvan ze weten hoe zij ze moeten gebruiken. Vaak lijken deze producten op vlees- en zuivelproducten die we kennen in uiterlijk, smaak en in naam. Zoals ‘plantaardige shoarma’ of een ‘plantaardige hamburger’. Mensen snappen meteen hoe ze deze moeten bereiden en het helpt hen om makkelijk gezonder en duurzamer te koken.”
Welke vragen kunnen medewerkers in de supermarkt zoal krijgen over al die plantaardige innovaties die in het schap opduiken?
Judith: “Allereerst: de supermarktmedewerkers zijn heel belangrijk. Zij kunnen een groot verschil maken voor de gezondheid en het milieu als zij kunnen uitleggen hoe lekker en makkelijk je plantaardig en gezond kunt koken. Zij hebben echt een ontzettend belangrijke rol voor ons allemaal. Het liefst zouden wij zien dat supermarkten hun medewerkers deze ‘nieuwe’ gezonde producten laten proeven, zodat ze weten hoe het smaakt en wat mensen ermee kunnen maken.
Sommige klanten zullen misschien vragen wat een ‘gezonde keuze’ is. Gezond betekent voor iedereen iets anders, maar voor ons allemaal geldt dat we ons mandje meer moeten vullen met groente en fruit. Dat is het belangrijkste advies dat je alle klanten kunt geven.”
Jeroen: “Sommige klanten vragen zich misschien af of er niet teveel zout aan plantaardige variaties op vlees is toegevoegd. Dan raad ik altijd aan op het etiket te kijken of er niet meer dan 1.1 gram zout per honderd gram in het product zit. En bedenk dat je er zelf niks meer aan hoeft toe te voegen.
Er zijn ook mensen die denken dat bewerkte producten altijd slecht zijn. Dus ook de plantaardige alternatieven voor zuivel en vlees. Maar het is niet zo dat bewerkt voedsel altijd slecht voedsel is. Plantaardige variaties op zuivel en vlees zijn juist een slimme manier om duurzamer en gezonder te eten.”
