Gaat jouw supermarkt goed om met elektrisch afval?

Supermarkt Team Banner

Als retailer heb je niet alleen de wettelijke verplichting om afgedankte apparaten in te zamelen, het levert je ook geld op!

Supermarktorganisaties verkopen steeds meer non-food producten, waaronder elektrische apparaten. Als retailorganisatie ben je dan ook wettelijk verplicht om afgedankte apparaten in te zamelen bij aankoop van een nieuw, soortgelijk apparaat. Stichting OPEN haalt deze gratis op voor recycling.

Wanneer de föhn kapot is, ruilen we hem het liefst zo snel mogelijk om voor een nieuwe. En is de televisie te klein of de smartphone te oud, vervangen we deze graag door een groter of nieuwer exemplaar. Wat er vervolgens met de afgedankte elektronica gebeurt, is een belangrijk vraagstuk. Niet alleen voor Stichting OPEN, die namens alle producenten van elektrische apparaten in Nederland invulling geeft aan de wettelijke producentenverantwoordelijkheid voor afgedankte apparaten, lampen en batterijen, maar ook voor retailers. Als supermarktorganisatie heb je namelijk niet alleen de wettelijke verplichting om afgedankte apparaten in te zamelen, het levert je ook geld op; voor alle apparaten die je als retailer verzamelt, kun je een vergoeding ontvangen


Elektrisch afval, ook wel e-waste genoemd, zijn alle elektrische apparaten die kapot zijn of worden afgedankt. Alles met een snoer of een (plek voor) een batterij, valt onder elektrisch afval.

Gratis afhaling elektrisch afval

Stichting OPEN, bekend van de Wecycle-inleverpunten, haalt deze apparaten gratis bij je op. Samen met haar partners wil de stichting de wettelijke inzameldoelstelling van 65 procent voor elektrisch afval realiseren. Een doelstelling die onze (consumptie)maatschappij duurzamer maakt, want natuurlijke voorraden van grondstoffen zijn eindig en daarom is het belangrijk om grondstoffen aan het einde van hun levensduur te recyclen.

Oud-voor-nieuw-verplichting
Supermarkten zijn zich nog niet altijd bewust van deze wettelijke verplichting, vertelt Raymond Onink, adviseur zakelijke markt bij Stichting OPEN. “Onlangs nog, hoorden we van een dame wiens stijltang stuk was, dat zij deze wilde inleveren bij de supermarkt in de buurt. Ze wilde hier meteen een nieuwe kopen -twee vliegen in één klap. Een medewerker van deze supermarkt vertelde haar echter dat ze haar oude stijltang moest inleveren bij de milieustraat. Hij had geen idee dat ze als winkel de wettelijke verplichting hebben om afgedankte apparaten in te zamelen bij aankoop van een soortelijk nieuw apparaat.” Deze ‘oud-voor-nieuw-verplichting’ is wel degelijk een feit, vervolgt hij. “En er zou dan ook geen discussie over moeten ontstaan. Wanneer een consument met een apparaat terugkomt, moet je dit aannemen.”

Tip:
Instrueer je medewerkers om goed te communiceren over de mogelijkheid om elektrisch afval in te zamelen. “Wat goed dat u het afgedankte apparaat inlevert! Wij zorgen ervoor dat het opgehaald en gerecycled wordt.”
 

Verhoog je klanttevredenheid
Het is niet alleen vanwege de wettelijke verplichting en de vergoeding die ermee gemoeid is belangrijk om gebruikte apparaten in te zamelen, weet Onink. “Een goede verwerking verhoogt eveneens de klanttevredenheid. Als mensen hun afgedankte apparaten netjes in kunnen leveren wanneer ze een nieuw exemplaar kopen, geeft dat een goed gevoel. Vergelijk het met het scheiden van afval: glas naar de glasbak, karton in de papierbak en plastic scheiden geeft een beter gevoel dan alles bij elkaar in de kliko gooien. Wanneer jij als retailer afgedankte apparaten inzamelt en dit dus faciliteert, verkoop je dan ook circulariteit. En deze duurzame aanpak draagt weer bij aan een betere klantervaring.”

<quote>
‘De consument heeft steeds meer aandacht voor circulair shoppen’

Zorg voor goede communicatie
Stichting OPEN adviseert dan ook een goede communicatie rondom het inzamelen van elektrisch afval. “Het onderscheidt je als organisatie en het stimuleert mensen om het vaker te doen. In vrijwel alle Nederlandse huishoudens liggen afgedankte apparaten in lades, schuren en op zolders. Doorgaans worden deze pas opgeruimd als er écht geen plek meer voor is, of tijdens een verhuizing. Wanneer consumenten dit afval eerder inleveren, kunnen we veel meer hergebruiken en recyclen. Hier kun jij met jouw winkel dus je steentje aan bijdragen. Door actief de oud-voor-nieuw-regeling uit te dragen of een Wecycle inzamelmeubel te plaatsen.”

Verbouwing supermarkt of distributiecentrum
Als supermarktorganisatie heb je een dubbele verantwoordelijkheid als het aankomt op het scheiden van elektrisch afval. “Jaarlijks worden in ons land circa duizend grote winkels omgebouwd”, vertelt Onink. “Ook deze transformaties zorgen ervoor dat er veel elektrische apparaten vrijkomen. Zorg er daarom voor dat deze op de juiste manier worden verwerkt. Denk bijvoorbeeld aan koelingen en vriezers, kassasystemen, kartonpers, pinapparaten, supermarkt-poortjes, armaturen, verlichting en zelfs de schapkaartjes die tegenwoordig ook vaak elektrisch zijn.Waar komt dit afval terecht?”


‘Weet jij waar je elektrisch afval terechtkomt na een verbouwing?’

Gebrek aan kennis
Nog niet altijd op de juiste plek, weet Stichting OPEN uit ervaring. “Dit is deels te wijten aan een gebrek aan kennis. Bij het verbouwen van een supermarkt of een ander groot retailbedrijf zijn meerdere partijen betrokken. Aannemers, installateurs, de retailers zelf… Deze verschillende partijen weten niet altijd hoe ze op de juiste manier met elektrisch afval moeten omgaan en/of wijzen naar elkaar voor de verantwoordelijkheid. Wij zien nog te vaak dat de aannemer (zolang er niet in het contract staat hoe de opdrachtgever wenst/eist dat het elektrische afval correct verwerkt wordt) de makkelijke en goedkoopste weg kiest. En dat is zeker niet altijd de meest duurzame.”

Verkeerde verwerking
Op dit moment worden de Europese regels die gaan over het verwerken van elektrisch afval nog op grote schaal genegeerd, ziet Stichting OPEN. “Omdat er te weinig handhaving plaatsvindt door de controlerende instanties kunnen aannemers afval verkeerd blijven afvoeren. In de praktijk betekent dit dat elektrisch afval van retailers regelmatig bij niet-CENELEC-gecertificeerde metaalbedrijven belandt, die dit niet herkennen als elektrisch afval en het niet volgens de regels vermarkten. Of het gaat naar een onbekende plek die niet eens in kaart gebracht is. Hier zitten zogenoemde lekstromen.”

Weet waar je afval terechtkomt
Zodra afgedankte elektrische apparatuur (AEEA) wordt weggebracht naar een verwerker zonder CENELEC-certificering, verdwijnt dit elektrisch afval in het ‘grijze circuit’. “Het mag duidelijk zijn dat dit geen duurzaam en circulair circuit is”, benadrukt Onink. “Om dit beter te organiseren is een collectieve aanpak belangrijk. Stichting OPEN heeft daarom een stimuleringsregeling voor (metaal)bedrijven in het leven geroepen. Deze regeling moedigt hen aan om afgedankte elektrische apparaten gescheiden te houden en af te geven aan een CENELEC-verwerker. Zij krijgen hier een extra vergoeding voor, zodat dit elektrische afval keurig volgens alle eisen verwerkt wordt en er transparantie is over waar het terechtkomt.”

Steeds meer retailers actief met elektrisch afval
“Gelukkig zijn al steeds meer winkelketens actief bezig met recycling”, vertelt Onink positief, “en kijken zij kritisch of ze apparatuur kunnen hergebruiken na een verbouwing. Indien dit niet mogelijk is, laten ze het steeds vaker op de juiste manier verwerken door een CENELEC-gecertificeerd (metaal)bedrijf.” Als zogenoemde ‘primaire ontdoener’ zou je vanuit duurzaamheidsoogpunt moeten (willen) weten waar je afgedankte apparatuur naartoe gaat, vindt Stichting OPEN. “En wat de hergebruikpercentages en recyclepercentages zijn. Organisaties die hier bewust mee omgaan zijn duurzamer en profiteren tegelijkertijd van veel voordelen; het juist verwerken van elektrisch afval draagt op een belangrijke manier bij aan je duurzaamheidsdoelstellingen, verbetert je imago en het levert ook nog eens geld op.”

Neem dan ook geen enkel risico om dingen te doen die niet door de spreekwoordelijke beugel kunnen, adviseert hij. “Heb je als retailer te maken met elektrisch afval, ga hier dan zorgvuldig mee om. Stel eisen aan je aannemer of installateur indien het om een verbouwing gaat, specificeer in de aanbesteding dat zij afgedankte elektrische apparaten naar een CENELEC-gecertificeerde (of bij Stichting OPEN aangesloten) verwerker moeten brengen. En, heel belangrijk: vraag hier bewijs van. Als retailer en opdrachtgever van een verbouwing heb je enorm veel invloed op dit proces. Jij kunt het duurzaam en circulair maken. Hierin maak je als organisatie een essentieel verschil!”

Meer weten over de wet- en regelgeving rondom de verwerking van elektrisch afval? https://www.stichting-open.org/tips/voldoen-aan-de-regels/